Λέων ΣΤ’ ο Σοφός

Αριστερά βλέπουμε λεπτομέρεια από ψηφιδωτή παράσταση του 9ου αι. στην Αγιά Σοφιά, που απεικονίζει τον Λέοντα ΣΤ’ να αποτίει φόρο τιμής στον Χριστό και ένθετο: χάλκινο νόμισμα με τη μορφή του.

Δεξιά το βυζαντινό αυτοκρατορικό στέμμα που φορούσε ο Λέων ΣΤ’ ο Σοφός ως παιδί το οποίο χρησιμεύει ως βάση για το γλυπτό από φυσικό κρύσταλλο που φέρει μπροστά του επίχρυσο ασημένιο αγαλματάκι της Θεοτόκου.

Το κρύσταλλο και το αγαλματάκι είναι του 13ου αιώνα, το στέμμα τέλος του 9ου αρχές του 10ου αιώνα. (Από το θησαυρό του Αγίου Μάρκου στη Βενετία).

Ήταν γιός του Βασιλείου Α’ του Μακεδόνα και της Ευδοκίας Ιγγερινής. Γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 866.

Συν-αυτοκράτορας με τον αδελφό του Αλέξανδρο αλλά αλλά κυβέρνησε μόνος όταν ανέλαβε την εξουσία σε ηλικία 20 ετών, μετά το θάνατο του πατέρα του.

Έλαβε επιμελημένη μόρφωση και δάσκαλός του υπήρξε ο Πατριάρχης Φώτιος. Χάρη στην ευρεία του μόρφωση έλαβε και το προσωνύμιο “Σοφός”. Μπορεί να ήταν ιδιαίτερα μορφωμένος, αλλά ήταν ανίκανος όμως ως στρατηγός.

Έγραψε αρκετά βιβλία, όπως πολιτικές δημηγορίες, λειτουργικά ποιήματα και θεολογικά συγγράμματα. Το κυριότερο έργο του είναι το Νομοθετικό. Κωδικοποίησε τους νόμους σε 60 βιβλία τα “Βασιλικά”, γραμμένα στα ελληνικά, όπου ενσωμάτωσε τον Ιουστινιάνιο κώδικα. Εισήγαγε νέους νόμους με 114 βιβλία, τις “Νεαρές”, εξέδωσε το “Βιβλίο του Έπαρχου” το οποίο ασχολείται με την οργάνωση της βιοτεχνίας και του εμπορίου.

Στο στρατιωτικό σκέλος κατάφερε να αποκρούσει τις επιθέσεις των Αράβων, δίχως ωστόσο να καταφέρει να τους εκδιώξει από την Κρήτη και να εμποδίσει την κατάληψη της Σικελίας.

Συμμάχησε με τους Ούγγρους καταφέρνοντας να αποκρούσει τον Τσάρο της Βουλγαρίας Συμεών επεκτείνοντας τα όρια της Αυτοκρατορίας στα Δυτικά έως την Αδριατική και στα Βόρεια ως τη Βλαχία και μέρος της Ουγγαρίας.

Εντούτοις, δεν μπόρεσε να αποκρούσει μεταγενέστερη επίθεση των Βουλγάρων με αποτέλεσμα την απώλεια της Αλβανίας και μεγάλου μέρους της Μακεδονίας.

Είχε άστατο χαρακτήρα όπως φανερώνει και ο ταραχώδης βίος του. Ανάγκασε σε παραίτηση το δάσκαλό του Φώτιο από τον πατριαρχικό θρόνο για να ανεβάσει στο πατριαρχικό αξίωμα τον ξάδελφό του Στέφανο.

Παντρεύτηκε τέσσερις φορές. Για αρχή παντρεύτηκε (για πολιτικούς λόγους) την Θεοφανώ, με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Ευδοκία. Όταν πέθανε η Θεοφανώ, δόθηκε η δυνατότητα στο Λέοντα να παντρευτεί την αγαπημένη του Ζωή Ζαούτσαινα, η οποία όμως πέθανε άτεκνη σε δύο χρόνια. Κατόπιν παντρεύτηκε την Ευδοκία Βαϊανή, η οποία πέθανε κατά τη διάρκεια της γέννησης του γιου του, ο οποίος επίσης δεν επιβίωσε.

Έτσι έχοντας συνάψει τρεις γάμους, κατέφυγε σε μεθοδεύσεις ούτως ώστε να γίνει δεκτός από την Εκκλησία ένας τέταρτος γάμος. Παντρεύτηκε εν μέσω θυελλωδών διαμαρτυριών από τους αυστηρότερους εκπροσώπους του κλήρου την παλλακίδα του Ζωή Καρβουνοψίνα, η οποία πριν το γάμο τους ακόμα γέννησε τον μετέπειτα αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογέννητο.

Αποτέλεσμα ήταν, ο Πατριάρχης Νικόλαος Α’ ο Μυστικός λόγω του έκκλητου βίου του Λέοντα να τον εκδιώξει από τη λειτουργία στο ναό της Αγιά Σοφιάς. Έτσι οργισμένος ο Λέων τον αντικατέστησε με τον Ευθύμιο, ο οποίος και νομιμοποίησε τον τέταρτο και τελευταίο γάμο του Λέοντα..

Μετά από αυτό η διαδοχή του θρόνου από τον Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογέννητο ήταν καθ’ όλα “νόμιμη” αφού ο αυτοκράτορας εξασφάλισε έτσι την αναγνώριση του Κωνσταντίνου ως νόμιμου γιου.

Με τον τρόπο αυτό άρχισε η έριδα γύρω από την "τεταρτογαμία", τον τέταρτο (παράνομο) γάμο του Λέοντα, ο οποίος συγκλόνισε τη βυζαντινή κοινωνία και επανέφερε την παλαιά διαίρεση μεταξύ των οπαδών του Φωτίου και του Ιγνατίου.

Ο Λέων πέθανε (από φυσικά αίτια) στις 11 Μαΐου 912.

Εντούτοις, πριν από το θάνατό του επανέφερε το Νικόλαο Μυστικό στον εκκλησιαστικό θρόνο ως πράξη μετανοίας.